ZUS od kwoty stypendium dla uczącego się studenta

Przedsiębiorca przyznał w ramach umowy stypendialnej 23-letniemu studentowi stypendium miesięczne jako dofinansowanie do nauki w zamian za podjęcie pracy w jego firmie po ukończeniu nauki (obronie pracy). Stypendysta nie jest jego pracownikiem, nie świadczy żadnych usług na rzecz jego firmy, tylko otrzymuje ww. świadczenie pieniężne kwalifikowane jako przychód z tzw. innych źródeł. Od kwoty ww. stypendium przedsiębiorca nie nalicza za ww. osobę składek do ZUS. Czy prawidłowo?

Tak. Świadczenie w postaci stypendium wypłacane studentowi, o którym mowa, w ramach zawartej z nim umowy stypendialnej nie podlega składkom ZUS.

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.in.:

osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwane dalej "zleceniobiorcami" - art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497 ze zm.), dalej zwaną: ustawą systemową,
osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, zwane dalej "osobami pobierającymi stypendium" - art. 6 ust. 1 pkt 9a ww. ustawy,
osoby pobierające stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych - art. 6 ust. 9b ww. ustawy.

W katalogu osób objętych obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi zawartym w art. 6 ust. 1 ustawy systemowej brak jest osób mających zawartą umowę stypendialną, na podstawie której przedsiębiorca wypłaca stypendium w zamian za podjęcie u niego pracy po ukończeniu nauki.

W omawianej sytuacji student nie wykonuje żadnej pracy na rzecz przedsiębiorcy, a jedynie pobiera stypendium, a treścią umowy stypendialnej jest zobowiązanie do wykonywania pracy w przyszłości na rzecz przedsiębiorcy. Wobec tego nie można kwalifikować tej umowy jako tytułu do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej. Ponadto z umowy nie wynika, aby zachodziły okoliczności, o których mowa w ww. art. 6 ust. 1 pkt 9a i 9b ustawy systemowej.

Jak wskazał ZUS w interpretacji indywidualnej z dnia 18 stycznia 2024 r., znak: DI/200000/43/1139/2023:

"(...) Wśród tytułów do ubezpieczeń (...) brak jest umowy stypendialnej - umowy cywilnej nienazwanej w myśl Kodeksu cywilnego, na podstawie której przedsiębiorca wypłaca stypendium w zamian za przyrzeczenie pracy po ukończeniu nauki przez stypendystę. Umowa taka jest umową nienazwaną, regulowaną przepisami Kodeksu cywilnego. W odniesieniu do umowy cywilnoprawnej - zlecenia, stosownie do przepisów Kodeksu cywilnego, jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Powyższe oznacza, że z umowy zlecenia wynika, że wynagrodzenie należne jest za pracę już wykonaną. W konsekwencji, w przypadku wypłaty wynagrodzenia związanego z zawarciem umowy, tj. umowy cywilnoprawnej - zlecenia, umowy o świadczenie usług, powstanie obowiązek ubezpieczeń społecznych. (...)"

Biorąc powyższe pod uwagę umowa stypendialna nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych i brak jest obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wypłacanego na jej podstawie stypendium. To samo dotyczy ubezpieczenia zdrowotnego.