Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 25 (744) z dnia 1.09.2011

Oskładkowanie wynagrodzenia młodocianego pracownika

Wraz z rozpoczęciem roku szkolnego niektórzy pracodawcy mają nowe obowiązki. Zatrudniając bowiem w swoich zakładach pracowników uczących się praktycznej nauki zawodu, muszą zgłosić ich w ZUS oraz rozliczyć za nich składki ubezpieczeniowe.

Zgłoszenie do ubezpieczeń

Pracownicy młodociani, jak wszyscy inni pracownicy, podlegają ubezpieczeniom społecznym wszystkich ryzyk i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dlatego też pracodawca zatrudniający takie osoby ma obowiązek zgłosić je do tych ubezpieczeń. Zgłoszenia dokonuje na formularzu ZUS ZUA, w terminie 7 dni od dnia nawiązania stosunku pracy. Kodem tytułu ubezpieczenia właściwym dla pracowników młodocianych jest 01 20 X X. Z tym samym kodem pracodawca wykazuje pracownika młodocianego w dokumentach rozliczeniowych przekazywanych do ZUS.

Ustalenie podstawy wymiaru składek

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne dla pracowników młodocianych ustala się na takich samych zasadach, jak w przypadku pozostałych pracowników. Do podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych tych osób przyjmuje się więc przychód w rozumieniu przepisów o PDOF, osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego. W podstawie tej uwzględnia się zatem wszelkiego typu wypłaty, które zalicza się do przychodów pracowniczych, tj. wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze lub ich ekwiwalenty, bez względu na źródło ich finansowania.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne nie stanowią wypłacone pracownikowi zasiłki oraz przychody wyłączone z oskładkowania na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.). Podstawy wymiaru składek społecznych nie stanowi też wypłacone pracownikowi wynagrodzenie chorobowe. Niemniej jednak należy je wliczyć do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Ustalając podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych pracowników młodocianych należy wspomnieć, że wobec tej grupy osób określono dolną granicę wysokości wynagrodzenia. Jest ona obliczana w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Dolna granica wynagrodzenia zależna jest od roku nauki pracownika młodocianego. Wynosi ona odpowiednio:

• w I roku nauki - nie mniej niż 4%,

• w II roku nauki - nie mniej niż 5%,

• w III roku nauki - nie mniej niż 6%.

Jeżeli chodzi o młodocianego odbywającego przyuczenie do wykonywania określonej pracy - przysługuje nie mniej niż 4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Wysokość minimalnych podstaw wymiaru składek dla pracowników młodocianych w okresie od 1 września do 30 listopada 2011 r. przedstawia poniższa tabela.
 

Obowiązujące przepisy określają jedynie minimalne stawki wynagrodzeń dla pracowników młodocianych. Nie ma więc żadnych przeszkód, aby pracodawca w umowie o pracę ustalił pracownikowi młodocianemu wynagrodzenie na wyższym poziomie niż określone w przepisach. Wówczas odpowiednio wyższa będzie też podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych.

Rozliczenie składek

Omawiając tematykę związaną z rozliczaniem składek ubezpieczeniowych za pracowników młodocianych należy wspomnieć jeszcze o kwestii obniżania składki na ubezpieczenie zdrowotne do kwoty zaliczki na podatek dochodowy. W przypadku bowiem, gdy obliczona przez płatnika składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy wymiaru jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy, składkę zdrowotną obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki. Taka dyspozycja wynika z art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.). W takiej sytuacji płatnik przekazuje składkę zdrowotną w wysokości obniżonej do kwoty zaliczki.

Generalnie pracownicy młodociani są wynagradzani według minimalnych stawek. Dlatego też w ich przypadku składka na ubezpieczenie zdrowotne najczęściej wynosi 0 zł lub jest niższa niż zaliczka na podatek dochodowy.
 

Refundacja wynagrodzeń i składek

Niektórzy pracodawcy zatrudniający pracowników młodocianych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego mogą otrzymać refundację ze środków Funduszu Pracy części wypłacanych pracownikom wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne od tych wynagrodzeń.

Aby uzyskać taką refundację, przed zawarciem umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego z młodocianym pracownikiem, pracodawca składa wniosek o zawarcie umowy do centrum edukacji i pracy młodzieży właściwego ze względu na miejsce odbywania przez młodocianego przygotowania zawodowego, bezpośrednio albo za pośrednictwem organizacji zrzeszającej pracodawców w terminie od 1 stycznia do 15 listopada każdego roku.

Szczegółowe warunki oraz tryb takiej refundacji określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 kwietnia 2007 r. w sprawie refundowania ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom (Dz. U. nr 77, poz. 518 ze zm.).