Obowiązek ubezpieczeń społecznych dla przedsiębiorcy będącego równocześnie pracownikiem

Prowadzę działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegam tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, ponieważ jestem zatrudniony na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem wyższym niż minimalne. Obecna umowa o pracę kończy się w połowie sierpnia 2011 r., a od 1 września br. podejmę nową pracę. Czy w okresie przerwy w zatrudnieniu będę podlegał ubezpieczeniom społecznym z działalności? Nadmieniam, że wynagrodzenie za pracę za część sierpnia będzie wyższe od minimalnego.

Czytelnik w okresie przerwy w zatrudnieniu będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Bez znaczenia jest, że wynagrodzenie z umowy o pracę uzyskane za część sierpnia br. będzie wyższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą z tego tytułu nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, jeżeli jednocześnie pozostaje w stosunku pracy. Ponadto oskładkowany przychód z umowy o pracę w przeliczeniu na okres miesiąca musi wynosić co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Powyższe wynika z art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o sus. Przerwa z zatrudnieniu spowoduje, że Czytelnik będzie posiadał tylko jeden tytuł do ubezpieczeń społecznych, tj. prowadzenie działalności gospodarczej. W konsekwencji z działalności obowiązany będzie zgłosić się do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz ubezpieczenia wypadkowego, ewentualnie na zasadzie dobrowolności może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Stosownego zgłoszenia powinien dokonać poprzez wyrejestrowanie się z ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZWUA, a następnie zgłoszenie się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA.

Przykład

Do 14 lipca 2011 r. przedsiębiorca jednocześnie pozostawał w stosunku pracy i uzyskiwał wynagrodzenie za pracę w wysokości wyższej niż minimalne. Do tego też dnia z działalności opłacał obowiązkowo tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast od 15 lipca 2011 r. obowiązkowe są też składki na ubezpieczenia społeczne. Powiadomienia ZUS o zmianie rodzajów ubezpieczeń przedsiębiorca dokonał poprzez wyrejestrowanie z ubezpieczenia na druku ZUS ZWUA z datą 15 lipca 2011 r., a następnie z tą samą datą dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA.

Od 1 sierpnia 2011 r. osoba ta zawarła kolejną umowę o pracę, w której określono wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 2.400 zł. Od tego dnia z działalności ubezpieczenia społeczne są dobrowolne, obowiązkowa jest tylko składka zdrowotna. Powiadomienia ZUS o zmianie rodzajów ubezpieczeń przedsiębiorca dokona poprzez wyrejestrowanie się z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z datą 1 sierpnia 2011 r. i z tą samą datą zgłosi się do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA (gdyby wnosił o dobrowolne ubezpieczenia społeczne, to powinien tego dokonać na druku ZUS ZUA).

Z pytania wynika, że ubezpieczenia społeczne powstaną w trakcie miesiąca. Za ten miesiąc najniższa podstawa wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 18 ust. 9 ustawy o sus. Na mocy powołanego przepisu zmniejszenia dokonuje się dzieląc najniższą podstawę przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Ponieważ z działalności Czytelnik będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, może być obowiązany do opłacenia za siebie składki na Fundusz Pracy, o ile nie osiągnął wieku wynoszącego co najmniej 60 lat. Zgodnie z art. 104 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, składkę tę ustala od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia) wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Z tym że przedsiębiorca, który osiągnął wiek wynoszący co najmniej 60 lat - mężczyzna (55 lat - kobieta) nie opłaca już za siebie tej składki - art. 104b ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Przykład

Przyjmujemy dane z poprzedniego przykładu. Za lipiec 2011 r. przedsiębiorca jest obowiązany opłacić za siebie:

składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 1.105,22 zł, tj. 2.015,40 zł : 31 dni x 17 dni,
składkę na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy nie niższej niż 2.704,31 zł,
składkę na Fundusz Pracy od kwoty 1.105,22 zł.

Natomiast za sierpień 2011 r. przedsiębiorca opłaci za siebie tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od podstawy nie niższej niż 2.704,31 zł.