Czy ubezpieczyć w ZUS absolwenta odbywającego praktykę?

1) Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą może przyjąć na praktykę tegorocznego absolwenta studiów magisterskich? Jeśli tak, to jakie musi spełnić warunki? Czy z tego tytułu należy zgłosić go do ubezpieczeń w ZUS?

Osoba prowadząca działalność gospodarczą może przyjąć na praktykę absolwenta studiów wyższych, jeśli nie ukończył on 30 lat. Z tego tytułu praktykant nie podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Osoba fizyczna (także osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej), może przyjmować na praktykę osobę, która ukończyła, co najmniej gimnazjum i w dniu rozpoczęcia praktyki nie ukończyła 30 roku życia. Tak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (Dz. U. nr 127, poz. 1052), dalej ustawy.

Praktyka odbywana jest na podstawie pisemnej umowy o praktykę absolwencką zawieraną pomiędzy praktykantem a podmiotem przyjmującym na praktykę. Taka umowa powinna określać w szczególności:

rodzaj pracy, w ramach której praktykant ma uzyskiwać doświadczenie i nabywać umiejętności praktyczne,
okres odbywania praktyki,
tygodniowy wymiar czasu pracy w ramach praktyki,
wysokość świadczenia pieniężnego, jeżeli praktyka ma być odbywana odpłatnie (nie wyższa od dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli obecnie kwoty 2.772 zł).

Umowa o praktykę absolwencką nie może dotyczyć pracy szczególnie niebezpiecznej w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 237¹⁵ K.p. Ponadto może być zawarta na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Zawarcie kolejnej umowy pomiędzy praktykantem a tym samym podmiotem przyjmującym na praktykę jest możliwe tylko na łączny okres, nieprzekraczający 3 miesięcy.

Podmiot przyjmujący na praktykę powinien zapewnić praktykantowi, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, bezpieczne i higieniczne warunki odbywania praktyki, w tym - w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z odbywaniem praktyki - odpowiednie środki ochrony indywidualnej.

Do praktyki nie mają zastosowania przepisy prawa pracy, z wyjątkiem następujących przepisów Kodeksu pracy: art. 18^3a-18^3e (o równym traktowaniu w zatrudnieniu), art. 129 § 1 (o normach czasu pracy), art. 131 § 1 (o normie łączonej), art. 132 § 1, art. 133 § 1 (o okresach odpoczynku), art. 134 (o przerwie wliczanej do czasu pracy) i art. 151⁷ (o porze nocnej).

Rozwiązanie na piśmie umowy o praktykę absolwencką może nastąpić:

w każdym czasie, jeśli praktyka jest nieodpłatna,
z zachowaniem 7-dniowego terminu wypowiedzenia, jeśli praktyka jest odpłatna.

Na wniosek praktykanta podmiot przyjmujący na praktykę jest obowiązany wystawić na piśmie zaświadczenie o rodzaju wykonywanej pracy i umiejętnościach nabytych w czasie odbywania praktyki.

Odpowiadając na drugie pytanie wyjaśniamy, że odbywanie praktyki absolwenckiej nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Przepisy ustawy o sus w art. 6 oraz ustawy zdrowotnej w art. 66 nie wymieniają takiego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń. Zatem w razie odpłatnej praktyki od wypłacanego absolwentowi świadczenia pieniężnego nie należy rozliczać składek ZUS.

2) Czy w razie odpłatnej praktyki od kwoty świadczenia pieniężnego pracodawca ma obowiązek poboru zaliczki na podatek dochodowy?

Tak. Zgodnie z art. 35 ust. 6 ustawy o pdof zaliczkę na podatek dochodowy pobiera się stosując najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej (tj. 18%). Podstawę opodatkowania stanowi kwota świadczenia pieniężnego uzyskana przez absolwenta, bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodu. Ponadto przy ustalaniu zaliczki na podatek dochodowy nie stosuje się kwoty zmniejszającą podatek. Kwotę pobranej zaliczki pracodawca jako płatnik jest obowiązany przekazać w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał zaliczkę, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby (art. 38 ust. 1 ustawy o pdof).

Płatnik obowiązany jest też przesłać:

do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym do urzędu skarbowego, o którym mowa wyżej deklarację roczną PIT-4R ze wykazaną kwotą zaliczek pobranych z tego tytułu (art. 38 ust. 1a ustawy o pdof),
do końca lutego roku następującego po roku podatkowym praktykantowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania praktykanta, informację PIT-11 (art. 39 ust. 1 ustawy o pdof).

3) Firma chciałaby zawrzeć umowę o praktykę absolwencką z osobą w wieku 26 lat, która w ubiegłym roku ukończyła studia. Czy może tego dokonać skoro osoba ta odbyła taką praktykę w innym podmiocie?

Tak. Przepisy ustawy o praktykach absolwenckich nie określają limitu praktyk odbywanych w ramach umów o praktykę absolwencką. Jedynie ograniczają czas ich trwania do 3 miesięcy. Przy czym, zawarcie kolejnej umowy o praktykę absolwencką z tym samym podmiotem jest możliwe, o ile łączny okres ich trwania nie przekracza 3 miesięcy.