Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z umowy zlecenia dla emeryta

1) Zatrudniamy na podstawie umowy zlecenia emeryta, który ukończył wiek emerytalny. Czy na jego wniosek z umowy zlecenia możemy nie pobierać składek na ubezpieczenia społeczne?

Nie. Osoby wykonujące umowę zlecenia mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy. Przy czym ubezpieczenia te są obowiązkowe także gdy emeryt lub rencista jednocześnie pozostaje w stosunku pracy, jeśli umowę zlecenia zawarł z własnym pracodawcą lub wykonuje tę umowę na rzecz własnego pracodawcy (art. 9 ust. 4a i 4b ustawy o sus).

W świetle powyższego, emeryt wykonujący umowę zlecenia, także gdy osiągnął powszechny wiek emerytalny, nie może złożyć wniosku o wyłączenie go z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Z umowy zlecenia obowiązkowa jest również składka zdrowotna.

2) Zatrudniliśmy na podstawie umowy zlecenia emeryta będącego pracownikiem innego podmiotu. Umowy tej nie wykonuje na rzecz własnego pracodawcy. Czy z umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, jeśli ze stosunku pracy jego przychód jest niższy od minimalnego wynagrodzenia?

Dla emeryta, o którym mowa w pytaniu, z umowy zlecenia ubezpieczenia społeczne są dobrowolne. Obowiązkowa jest składka zdrowotna.

Do emeryta zatrudnionego na podstawie umowy o pracę i jednocześnie wykonującego umowę zlecenia (zawartą z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywaną na jego rzecz) nie stosuje się art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o sus. Przypominamy, że na mocy powołanych przepisów pracownik wykonujący jednocześnie umowę zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z tytułu umowy zlecenia, jeśli przychód z umowy o pracę stanowiący podstawę wymiaru tych składek w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Ważne: Zatrudnienie emeryta na podstawie umowy o pracę (także na część etatu za wynagrodzeniem niższym od minimalnej płacy) zwalnia go z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem niż własny pracodawca oraz niewykonywanej na rzecz własnego pracodawcy.

Do emerytów wykonujących umowy zlecenia stosuje się przepis art. 9 ust. 4a ustawy o sus, zgodnie z którym ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze zlecenia są obowiązkowe tylko wtedy, gdy emeryt nie pozostaje równocześnie w stosunku pracy (z zastrzeżeniem, o którym mowa w odpowiedzi na pytanie pierwsze).

Z obydwu tytułów obowiązkowa jest składka zdrowotna (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i e oraz art. 82 ust. 1 ustawy zdrowotnej).

Przykład

W firmie umowę zlecenia wykonuje emeryt w wieku 65 lat. Umowa zlecenia jest dla niego jedynym tytułem do ubezpieczeń. Z tytułu umowy zlecenia podlega więc obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu, a także ubezpieczeniu zdrowotnemu. Na zasadzie dobrowolności podlega ubezpieczeniu chorobowemu.

Przykład

Przyjmujemy dane z poprzedniego przykładu i dodatkowo, że emeryt od 1 marca 2011 r. podjął w innym podmiocie pracę na podstawie umowy o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem w kwocie 850 zł. Umowy zlecenia nie wykonuje na rzecz tego pracodawcy. Od 1 marca 2011 r. z umowy zlecenia podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu (ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne; w razie przystąpienia do tych ubezpieczeń obowiązkowe jest ubezpieczenie wypadkowe).

Gdyby emeryt wykonywał umowę zlecenia na rzecz własnego pracodawcy, to taka umowa dla celów ubezpieczeniowych byłaby traktowana tak jak umowa o pracę, a to oznaczałoby, że stanowiłaby tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych wszystkich ryzyk i ubezpieczenia zdrowotnego.