Składki ZUS za przedsiębiorcę niezdolnego do pracy z powodu wypadku przy prowadzonej działalności

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W styczniu br. stała się niezdolna do pracy w wyniku wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej i przebywa na zwolnieniu lekarskim do 28 lutego br. Czy za styczeń i luty 2014 r. może zmniejszyć najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne?

Tak, jeżeli spełniła warunki do uzyskania zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ubezpieczeniu wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Może ona też dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art. 18 ust. 8 ustawy o sus). Od niższej podstawy, tj. zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia, składki na te ubezpieczenia mogą opłacać osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, o ile spełniają warunki określone w art. 18a ustawy o sus.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne może być niższa od najniższej za miesiąc, w którym nastąpiło objęcie przedmiotowymi ubezpieczeniami lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca. Wówczas kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu (art. 18 ust. 9 ustawy o sus). Zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek określone wyżej, stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku (art. 18 ust. 10 ustawy o sus).

Przez zasiłki, o których mowa w ustawie o sus, należy rozumieć zasiłki i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego oraz ubezpieczenia wypadkowego (art. 4 pkt 4 ustawy o sus).

W razie wypadku przy prowadzonej działalności osoba podlegająca ubezpieczeniu wypadkowemu ma prawo m.in. do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego wypłacanych z tego ubezpieczenia. Świadczenia te nie przysługują jednak, gdy prowadzący pozarolniczą działalność w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej posiada zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł do czasu spłaty całości zadłużenia.

Gdyby jednak ZUS nie uznał zdarzenia, w wyniku którego osoba prowadząca działalność stała się niezdolna do pracy za wypadek przy pracy, to nie przysługiwałyby jej świadczenia chorobowe z ubezpieczenia wypadkowego. Nie nabyłaby również prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego (do którego nie przystąpiła). W takich okolicznościach nie miałaby prawa do zmniejszenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z działalności.

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej). Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna (art. 79 ust. 2 ustawy zdrowotnej). Oznacza to, że podstawa wymiaru tej składki nie ulega zmniejszeniu m.in. jeśli prowadzący działalność spełnia warunki do przyznania zasiłku.

Osoba prowadząca działalność, która nie osiągnęła wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna opłaca za siebie także składkę na Fundusz Pracy. Oczywiście składkę tę ustala od kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia) wynoszącej w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Tak wynika z art. 104 ust. 1 i art. 104b ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą (w wieku 45 lat) podlega z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ubezpieczeniu wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W styczniu 2014 r. uległa wypadkowi przy wykonywaniu działalności i nabyła prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego od 20 stycznia do 28 lutego 2014 r. Osoba ta opłaca składki na ubezpieczenia społeczne na zasadach ogólnych od najniższych podstaw.

Za styczeń 2014 r. opłaci za siebie:

• składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy: 2.247,60 zł : 31 dni x 19 dni = 1.377,56 zł,
   
• składkę na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy: 3.004,48 zł,
   
• składkę na Fundusz Pracy od podstawy: 1.377,56 zł.

Za luty 2014 r. osoba prowadząca działalność opłaci za siebie tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy 3.004,48 zł.