Składki ZUS i zaliczka na podatek dochodowy pracownika w pierwszym roku pracy

Zatrudniliśmy absolwenta szkoły średniej za wynagrodzeniem minimalnym w pełnym wymiarze czasu pracy. Jak rozliczyć składki ZUS za tego pracownika? Nadmieniamy, że do wynagrodzenia pracownika stosuje się podwyższone koszty uzyskania przychodu.

Pracodawca rozlicza składki na ubezpieczenia społeczne od uzyskanego przez pracownika wynagrodzenia. Z pytania wynika, że jest to pracownik "pełnoetatowy" w pierwszym roku pracy, a tym samym jego wynagrodzenie nie może być niższe od 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie nie niższe niż 1.200 zł, tj. 1.500 zł x 80%).

Ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika nie uwzględnia się w niej wynagrodzenia chorobowego, a także zasiłków - art. 18 ust. 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o sus. Ponadto z tej podstawy wyłącza się składniki wynagrodzenia określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.). Powyższe przepisy zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej, stosuje się też przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przy czym tę podstawę pomniejsza się o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika, uwzględnia się w niej wynagrodzenie chorobowe oraz nie stosuje ograniczenia do rocznej kwoty granicznej (art. 81 ust. 5-6 ustawy zdrowotnej).

Ważne: Za pracownika obok składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracodawca rozlicza również składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).

Pracodawca opłaca za pracowników obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę lub 80% tego wynagrodzenia w przypadku pracowników w pierwszym roku pracy. Tak wynika z art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.).

Składkę na FGŚP za pracownika opłaca pracodawca, do którego stosuje się przepisy ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. nr 158, poz. 1121 z późn. zm.). Składkę tę ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia). Dla ustalenia składki na FGŚP (inaczej niż przy składce na Fundusz Pracy) bez znaczenia jest wysokość oskładkowanego przychodu.

Pracodawca od wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia jest też obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy, zgodnie z art. 32 ustawy o pdof.

Przykład

Przyjmując założenia z pytania i dodatkowo, że pracownik złożył oświadczenie PIT-2 uprawniające pracodawcę do pomniejszania zaliczki na podatek dochodowy o kwotę zmniejszającą podatek, tj. o kwotę 46,33 zł, to:

obciążenia składkowo-podatkowe pracownika wynoszą:

wyszczególnienie	poz.	wysokość obciążeń składkowo-podatkowych
wynagrodzenie za pracę	- 1 -	1.200,00 zł
podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (poz. 1)	- 2 -	1.200,00 zł
składki na ubezpieczenia społeczne pobrane z wynagrodzenia pracownika (poz. 2 x 9,76% + poz. 2 x 1,5% + poz. 2 x 2,45%)	- 3 -	164,52 zł
podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 1 - 3)	- 4 -	1.035,48 zł
składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania z wynagrodzenia pracownika (poz. 4 x 9%)	- 5 -	93,19 zł
składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 4 x 7,75%)	- 6 -	80,25 zł
podwyższone koszty uzyskania przychodu	- 7 -	139,06 zł
podstawa opodatkowania (poz. 1 - 7 - 3)	- 8 -	896,00 zł
zaliczka przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną (poz. 8 x 18%) - 46,33 zł	- 9 -	114,95 zł
zaliczka do przekazania do urzędu skarbowego (poz. 9 - 6)	- 10 -	35,00 zł
kwota wypłaty (poz. 1 - 3 - 5 - 10)	- 11 -	907,29 zł

obciążenia składkowe pracodawcy wynoszą:

wyszczególnienie	poz.	wysokość obciążeń składkowych
wynagrodzenie za pracę	- 1 -	1.200,00 zł
podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (poz. 1)	- 2 -	1.200,00 zł
składki na ubezpieczenia społeczne (poz. 2 x 9,76% + poz. 2 x 6,5% + poz. 2 x 1,93%)	- 3 -	218,28 zł
składka na Fundusz Pracy (poz. 2 x 2,45%)	- 4 -	29,40 zł
składka na FGŚP (poz. 2 x 0,10%)	- 5 -	1,20 zł
łączne obciążenie składkowe pracodawcy (poz. 3 + 4 + 5)	- 6 -	248,88 zł

Uwaga: Przyjęliśmy, że właściwa dla pracodawcy stopa procentowa składki wypadkowej wynosi 1,93%.

Gdyby pracownik wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.), to pracodawca byłby obowiązany opłacać za niego składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP). Wysokość tej składki wynosi 1,5% podstawy wymiaru, którą stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (przy jej ustalaniu stosuje się roczne ograniczenie).