Składki ZUS przedsiębiorcy za okres izolacji z powodu COVID-19

Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą, z której składki ZUS opłacam na ogólnych zasadach. Podlegam dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W drugiej połowie marca br. przebywałem na izolacji w związku z COVID-19. Z powodu niezdolności do pracy wystąpiłem do ZUS o zasiłek chorobowy za ten okres, ale jeszcze nie otrzymałem świadczenia. Czy mogę obniżyć podstawę wymiaru składek społecznych za marzec br., tj. proporcjonalnie za okres ww. izolacji, mimo że nie otrzymałem jeszcze ww. zasiłku?

Przedsiębiorca może zmniejszyć najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeśli spełnia warunki do przyznania zasiłku. W tym przypadku nie ma znaczenia to, że nie otrzymał on jeszcze ww. zasiłku.

Przedsiębiorca ma prawo do proporcjonalnego pomniejszenia najniższej obowiązującej go podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w następujących przypadkach, tj.:

za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca oraz
w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.

Obniżenie to polega na tym, iż kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Powyższe wynika z art. 18 ust. 9 i 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.), dalej: ustawy systemowej.

Zatem jeśli przedsiębiorca, o którym mowa w pytaniu, spełnia warunki do przyznania zasiłku chorobowego (tu: w okresie przebywania na izolacji z powodu COVID-19), to może pomniejszyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do pracy. Może tego dokonać już w trakcie oczekiwania na wypłatę zasiłku przez ZUS. Powołane przepisy nie warunkują bowiem prawa do zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od momentu wypłaty zasiłku, ale od spełnienia warunków do jego przyznania. Tak też wyjaśnił ZUS Oddział w Lublinie w interpretacji indywidualnej z 16 marca 2018 r. (znak: WPI/200000/43/262/2018).

UWAGA! Przepisy ustawy systemowej nie uzależniają prawa do zmniejszenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy od faktycznej wypłaty zasiłku ani od momentu jego otrzymania. Pomniejszenia ww. podstawy przedsiębiorca może dokonać wówczas, gdy spełnia warunki do przyznania zasiłku.

Obniżenie, o którym mowa, dotyczy także podstawy wymiaru składek na FP (oraz FS). Jak stanowi bowiem art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1409 ze zm.), składkę na FP ustala się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania jej rocznego ograniczenia). Nie dokonuje się natomiast zmniejszenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy. Składka zdrowotna jest miesięczna i niepodzielna. Stanowi o tym art. 79 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1398 ze zm.).

Przykład

Przedsiębiorca z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (w tym dobrowolnemu chorobowemu) i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Składki na ww. ubezpieczenia opłaca na ogólnych zasadach, od najniższych podstaw, tj. składki społeczne od kwoty 3.155,40 zł, a składkę zdrowotną od podstawy w wysokości 4.242,38 zł.

Przedsiębiorca w marcu br. przez 10 dni przebywał na izolacji z powodu COVID-19. W związku z trwającą w tym czasie niezdolnością do pracy, wystąpił za ten okres do ZUS o wypłatę zasiłku chorobowego. Przedsiębiorca spełnia warunki do przyznania zasiłku chorobowego, ma zatem prawo do obniżenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za marzec br., za okres niezdolności do pracy.

Przedsiębiorca za marzec br. ustalił i opłacił składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru proporcjonalnie pomniejszonej o dni choroby w tym miesiącu, czyli w wysokości 2.137,53 zł, zgodnie z wyliczeniem: 3.155,40 zł : 31 dni marca × 21 dni podlegania ubezpieczeniu w marcu br. (31 dni - 10 dni niezdolności do pracy). Od tak ustalonej podstawy opłacił również składki na FP (i FS). Natomiast składkę na ubezpieczenie zdrowotne za ten miesiąc opłacił od podstawy wymiaru wynoszącej 4.242,38 zł.