Składki ZUS przedsiębiorcy na urlopie ojcowskim

Prowadzę własną działalność gospodarczą. Nie zatrudniam w firmie żadnych osób. W okresie od 15 do 28 lutego 2019 r. korzystam z zasiłku ojcowskiego (złożyłem już w ZUS wniosek o jego wypłatę). Czy za ten okres powinienem zapłacić za siebie tylko składkę zdrowotną?

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie podlega z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego (tu: za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako czas urlopu ojcowskiego). W tym czasie przedsiębiorca jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z racji pobierania tego zasiłku (składki na te ubezpieczenia nalicza za niego ZUS, a finansuje budżet państwa).

W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca może opłacać za siebie składki na dobrowolne ubezpieczenia emerytalno-rentowe z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ale obowiązku takiego nie ma. Z racji prowadzonej firmy nadal jednak podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Przedsiębiorca musi więc w tym czasie opłacać za siebie składkę na to ubezpieczenie, ale najpierw powinien złożyć do ZUS odpowiednie dokumenty wyrejestrowujące i zgłoszeniowe.

Jeśli Czytelnik nie zawnioskuje o przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, to na okres przysługującego mu z ZUS zasiłku macierzyńskiego powinien:

wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego (na druku ZUS ZWUA) od dnia przyznania mu prawa do zasiłku macierzyńskiego (tu: od 15 lutego 2019 r.), a następnie
zgłosić się (na druku ZUS ZZA), również od 15 lutego 2019 r. - tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

W przypadku gdy - tak jak w omawianej sytuacji - zasiłek (m.in. macierzyński) przysługuje przedsiębiorcy za część miesiąca, może on dokonać proporcjonalnego pomniejszenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za ten miesiąc. Wówczas kwotę najniższej podstawy wymiaru tych składek dzieli przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w tym miesiącu (z racji prowadzenia firmy). Od tak ustalonej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorca nalicza i opłaca też za siebie składkę na Fundusz Pracy oraz - od 1 stycznia 2019 r. - składkę na Fundusz Solidarnościowy. Z kolei składkę na ubezpieczenie zdrowotne za luty br. Czytelnik powinien opłacić w pełnej miesięcznej wysokości. Podstawa jej wymiaru nie podlega bowiem proporcjonalnemu pomniejszeniu, tak jak ma to miejsce w przypadku podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (przykład).

Po zakończeniu okresu zasiłkowego przedsiębiorca powinien złożyć w ZUS wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZWUA (tu: od 1 marca 2019 r.), a następnie - od tego samego dnia - zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA.

Przykład

Przedsiębiorca (w wieku 31 lat) opłaca za siebie składki społeczne od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Zakładamy, że za okres od 15 do 28 lutego 2019 r. ZUS wypłaci mu zasiłek macierzyński (tj. za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako czas urlopu ojcowskiego). Za luty 2019 r. przedsiębiorca naliczy więc za siebie składki na:

-	ubezpieczenia społeczne obliczone od podstawy wymiaru w kwocie 1.429,50 zł, tj. 2.859 zł : 28 dni lutego × 14 dni lutego,
-	ubezpieczenie zdrowotne obliczone od podstawy wymiaru w kwocie 3.803,56 zł,
-	FP i FS od podstawy wymiaru w kwocie 1.429,50 zł.