Składka zdrowotna przedsiębiorcy pobierającego niski zasiłek macierzyński

Osoba prowadząca działalność gospodarczą otrzymuje z ZUS zasiłek macierzyński w wysokości podwyższonej do kwoty świadczenia rodzicielskiego (tj. do 1.000 zł). Czy przysługuje jej w związku z tym zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej? (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 1091037)

TAK. Pobierając zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej 1.000 zł, przedsiębiorca jest zwolniony z opłacania za siebie składki zdrowotnej.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą pobierająca zasiłek macierzyński, nie podlega - jako przedsiębiorca - obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi z tytułu pobierania tego zasiłku. Natomiast z racji prowadzonej firmy obowiązkowo podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, a do ubezpieczeń emerytalno-rentowych może przystąpić dobrowolnie, na swój wniosek.

Jeśli przedsiębiorca nie wnioskuje o przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych, to na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego powinien:

wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na druku ZUS ZWUA od dnia przyznania mu prawa do zasiłku macierzyńskiego, a następnie
zgłosić się na druku ZUS ZZA, z tym samym dniem, do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Gdy - tak jak w przypadku, o którym mowa w pytaniu - przedsiębiorca pobiera zasiłek macierzyński w kwocie nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego wynoszącego 1.000 zł, wówczas faktycznie jest zwolniony z opłacania za siebie składki zdrowotnej z racji prowadzonej firmy. Jeśli jednak prawo do zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nabędzie w trakcie miesiąca, to zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przysługuje mu począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Prawo do tego zwolnienia wygaśnie natomiast z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości będzie przysługiwało przedsiębiorcy prawo do zasiłku macierzyńskiego.

Przedsiębiorca korzystający z omawianej preferencji powinien być zgłoszony w ZUS z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80. Ponownie więc powinien dokonać wyrejestrowania na druku ZUS ZWUA z ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, aby następnie powtórnie zgłosić się do tego ubezpieczenia na druku ZUS ZZA, ale już z nowym kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80. W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za miesiąc, w którym korzysta ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej, powinien wtedy wykazać:

zerowe składki społeczne oraz zerową podstawę ich wymiaru, ponieważ za cały miesiąc przysługuje przedsiębiorcy zasiłek macierzyński,
pełną podstawę wymiaru składki zdrowotnej oraz zerową składkę zdrowotną.

Przykład

Pani Alina prowadzi działalność gospodarczą. Jest zgłoszona w ZUS do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0 (czyli jako przedsiębiorca niemający prawa do renty i opłacający składki społeczne od podstawy wynoszącej 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia). W dniu 14 maja 2017 r. urodziła dziecko i od tego dnia przysługuje jej zasiłek macierzyński w wysokości podwyższonej do kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. 1.000 zł (przed porodem pobierała z ZUS zasiłek chorobowy). Od 14 maja 2017 r. jako przedsiębiorca nie podlega ubezpieczeniom społecznym, ale nadal jest objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Wobec tego:

•	wyrejestrowała się z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0, podając jako datę wyrejestrowania 14 maja 2017 r., a następnie
•	zgłosiła się od 14 maja 2017 r. do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0.

Od 1 czerwca 2017 r. będzie jej przysługiwało zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej. Dlatego powinna dokonać zmiany kodu tytułu ubezpieczenia poprzez:

•	wyrejestrowanie się z ubezpieczenia zdrowotnego od 1 czerwca 2017 r. na druku ZUS ZWUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0, a następnie
•	zgłoszenie się do ubezpieczenia zdrowotnego od 1 czerwca 2017 r. na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 80 0 0.

W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za maj 2017 r. pani Alina wykaże zerowe składki społeczne oraz zerowe podstawy ich wymiaru, a składkę zdrowotną - w kwocie 297,28 zł, naliczoną od podstawy 3.303,13 zł. Natomiast w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA sporządzanej za miesiące od czerwca 2017 r. do kwietnia 2018 r. (tj. za miesiące, za które będzie jej przysługiwało zwolnienie), w bloku VII powinna wykazywać obowiązującą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast w polu dotyczącym kwoty składki - wpisywać wartość 0,00 zł.