Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 23 (1066) z dnia 10.08.2020

Ubezpieczenia i składki ZUS za pracownika młodocianego zatrudnionego w firmie rodzica

Prowadzę działalność gospodarczą. Zamierzam zatrudnić w niej mojego syna. Będzie on zatrudniony na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. Czy jako pracownik młodociany będzie on podlegał wszystkim ubezpieczeniom w ZUS? Czy będę opłacał za niego składkę na FP i FGŚP?

Ubezpieczenia w ZUS pracownika młodocianego

Osoba młodociana zatrudniona na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego podlega ubezpieczeniom w ZUS na ogólnych zasadach przewidzianych dla pracowników. Obowiązkowe są zatem dla niej ubezpieczenia społeczne wszystkich ryzyk (tj. emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne. Tak jest również w sytuacji, gdy zatrudnionym (na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego) jest dziecko osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Osoba młodociana zatrudniona na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego dla celów ubezpieczeń w ZUS jest uważana bowiem za pracownika również wtedy, gdy pracodawca jest jej rodzicem. Nie uważa się jej także za osobę współpracującą z osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Jak stanowi art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, jeżeli pozostają z nią we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Nie dotyczy to jednak osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Zgłoszenia pracownika młodocianego do ubezpieczeń w ZUS dokonuje zatrudniający (pracodawca), na druku ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 20 X X, w ciągu 7 dni od daty zawarcia z młodocianym stosunku pracy.

Osobom młodocianym składki na ubezpieczenia społeczne oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne nalicza się od przychodu (stanowiącego podstawę wymiaru składek) osiąganego przez nich z tytułu umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego. Pracownikowi młodocianemu w okresie nauki zawodu zasadniczo przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS w Monitorze Polskim.

Wysokość wynagrodzeń i składek ZUS młodocianych dostępna jest w serwisie www.wskazniki.gofin.pl w dziale Składki ZUS

Składki ZUS za ww. pracownika młodocianego rozlicza się i wykazuje w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA. Druk ten dołącza się do deklaracji ZUS DRA i przekazuje do organu rentowego w ustawowym terminie (kwestie te tu pomijamy).

Składki na FP, FS i FGŚP

Zasadniczo wynagrodzenie młodocianych ustalane jest na poziomie najniższej obowiązującej ich wysokości. Jeśli tak jest, to pracodawca nie nalicza za takie osoby składki na FP (i FS). Wynika to stąd, że składka na FP (i FS) jest należna, gdy kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Natomiast wynagrodzenie młodocianego ustalone na poziomie najniższej obowiązującej go wysokości jest niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Ustalona w ten sposób wysokość wynagrodzenia pracownika młodocianego (minimalna) nie zwalnia natomiast pracodawcy (objętego przepisami ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy - Dz. U. z 2020 r. poz. 7) z obowiązku opłacania składki na FGŚP. Składka ta za taką osobę jest należna, niezależnie od wysokości jej wynagrodzenia.

Również pokrewieństwo pracodawcy z pracownikiem (tu: ojciec - syn) nie daje możliwości zwolnienia z opłacania składki na FGŚP za taką osobę. Przypomnijmy, iż w stanie prawnym obowiązującym do 4 września 2017 r. istniał przepis zwalniający z obowiązku opłacania składki na FGŚP za osoby spokrewnione z pracodawcą, jednak od 5 września 2017 r. takich regulacji już nie ma.